Helaas horen we het steeds vaker, mensen die de diagnose kanker hebben gekregen. Waar het eerst wellicht een ver-van-je-bed-show was, kent tegenwoordig haast iedereen wel iemand die deze ziekte heeft of heeft gehad. Wat als een goede vriendin kanker krijgt? Je wilt er graag voor haar zijn, maar je wilt je niet opdringen. En hoe zeg je de juiste dingen of wanneer kun je iets voor haar betekenen? Het is een dunne lijn, waarbij het soms lastig is in te schatten wanneer je het goede doet. In dit artikel proberen we je handvatten te geven. Het is daarbij wel goed om gezegd te hebben dat iedereen anders is en daarmee ook andere behoeftes heeft. Toch zijn er een aantal dingen die voor de meeste mensen helpend kunnen zijn.
1. Probeer het niet goed te praten
We hebben van nature vaak de neiging om anderen een goed gevoel te geven of op te vrolijken. Het is vaak goed bedoeld als we zeggen: “Je bent sterk, je kunt dit aan” of “Ik geloof dat je er bovenop gaat komen” of “Er komen steeds nieuwe medicijnen of inzichten op de markt”. Voor iemand die net de diagnose kanker heeft gekregen, staat de hele wereld op z’n kop. Wat dan wel helpt? Luisteren zonder oordeel. Zeg bijvoorbeeld: “Wat een klote nieuws, weet dat ik er voor je ben.” Daarmee erken je haar situatie zonder het te willen oplossen. Laat haar weten dat je altijd een luisterend oor wilt zijn en dat ze altijd op je terug kan vallen.
2. Wees pro-actief
Ziek zijn is overweldigend. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal. Hulp vragen kan voelen als een extra last en gebeurt vaak alleen in uiterste nood. Dus in plaats van te zeggen: “Laat me weten als ik iets voor je kan doen,” kun je beter concreet zijn:
- Ik ga dinsdag spaghettisaus koken, zal ik voor jou of voor jullie wat extra maken?
- Zal ik volgende week met je mee naar het ziekenhuis?
- Vinden de kinderen het leuk als ik ze meeneem naar de speeltuin?
- Kan ik je even helpen een doekje door de badkamer te halen?
- Ik ga zo boodschappen doen/naar de markt, heb jij nog wat nodig?
Door praktische hulp concreet aan te bieden, maak je het makkelijker voor je vriendin om ‘ja’ te zeggen.
3. Kaartjes of kleinigheidje
Een kaartje krijgen voelt als een kleine opsteker. Juist in een zware periode kunnen zulke gebaren veel betekenen. Stuur niet één keer iets, maar denk aan regelmatige kaartjes of appjes om te laten weten dat je aan haar denkt. Je hoeft niet perse diepe teksten te schrijven, soms is een simpele “Ik denk aan je vandaag” of ‘ik zag dit kaartje en jouw naam stond erop’ al genoeg. Vergeet niet dat, wanneer het bij jullie vriendschap past, je ook nog steeds humor kunt gebruiken. Een glimlach is altijd goed, zeker als de dagen pittig zijn.
Wil je haar een kleinigheidje geven, kijk dan of je iets kunt bedenken dat echt bij je vriendin past. Mocht je nog inspiratie zoeken, kijk dan even in dit lijstje:
- Tijdschriften
- Abonnement op Storytell, Kobo of Podimo
- Zachte warme deken
- Lekker dikke sokken (door chemo kun je het kouder krijgen)
- Bloemetje
- Beanie voor eventueel haarverlies
- Mooie waterfles of thermobeker
- Affirmatiekaartjes
- Maaltijden (zie het kopje hieronder)
4. Eten
Koken is vaak één van de eerste dingen waar zieke mensen geen energie meer voor hebben. Het aanbieden van een warme maaltijd kan daarom veel verlichting bieden. Denk aan porties die makkelijk op te warmen zijn of vries wat in zodat ze ook op andere dagen iets achter de hand heeft.
Ook een goed idee is om met een groepje vriendinnen een schema te maken waarop jullie op vaste dagen voor haar of haar gezin koken. Of zamel met haar directe omgeving van vrienden/familie geld in (bijvoorbeeld door een open tikkie rond te sturen), waarmee ze maaltijden aan huis kan laten bezorgen. Bijvoorbeeld ‘Marleen kookt’, ‘Vers aan tafel’ of ‘Uitgekookt’. Dat is gezond en kant en klaar. Dit kan haar enorm veel verlichting geven en is wellicht één van de beste dingen die je kunt doen in een periode van langdurig ziek zijn.
5. Onthoud dat je vriendin dezelfde persoon blijft
Kanker verandert veel, maar het verandert niet wie je vriendin in essentie is. Ze is nog steeds degene met wie je kon lachen, huilen, roddelen of gewoon kon zwijgen. Blijf haar dus benaderen zoals je altijd deed. Natuurlijk is het goed om naar haar welzijn te vragen en een luisterend oor te bieden voor al haar ervaringen, gedachten en angsten. Juist jij als goede vriendin zal haar goed kunnen begrijpen en ondersteunen. Daarnaast is het ook goed om te beseffen dat veel van haar gesprekken met mensen over haar ziekte gaan. Soms is het ook fijn, dat jij als vriendin haar even kan laten lachen, de laatste nieuwtjes deelt en gewoon over allerdaagse dingen praat. Deel daarbij ook verhalen en updates uit jouw eigen leven, zo blijven jullie met elkaar in verbinding en zo blijft ze ook een gelijkgestemde.
6. Blijf inchecken
Na de eerste diagnose is er vaak veel aandacht, maar na een tijdje ebt dat ook weer weg. Juist in die latere fases, tijdens of na behandelingen, is het belangrijk om in te blijven checken. Als de overlevingsmodus naar de achtergrond verdwijnt -bijvoorbeeld na de chemo- kan het zijn dat er pas ruimte ontstaat voor de verwerking. Juist dan heeft ze jou nodig. Dat is ook een moment waarop de eenzaamheid kan toeslaan. Blijf dus inchecken, al is het maar met een kort berichtje: “Hoe is het vandaag met je?” Daarbij is het woord ‘vandaag’ een belangrijke, omdat een algemene vraag (hoe gaat het?) soms zo groots en vaag kan aanvoelen, zeker in zo’n situatie. Ook een goede: “Ik dacht aan je toen ik langs je favoriete koffietentje liep” met daarbij een snapshot van haar favoriete tentje. Dat kan natuurlijk ook een boek, eten of winkeltje zijn. Kleine dingen, grote impact.
Tot slot: Wees ook lief voor jezelf
Een vriendin bijstaan tijdens kanker is ook voor jou intens. Neem de tijd om het te doorvoelen en een plek te geven. Als je goed voor jezelf kan zorgen, kan je ook voor anderen zorgen.
En verwacht niet van jezelf dat het perfect moet doen. Je kan immers toch nooit exact weten waar iemand op een bepaald moment wel of geen behoefte aan heeft. Je kan het altijd aan haar vragen. Het belangrijkste is dat ze voelt dat je er bent, op jouw manier. En dat is vaak al meer dan genoeg. Sterkte gewenst!
